مقدمه:

سلام به همراهان گرامی دوستان دوشنبه ها درخدمتتون هستیم. با سری مباحث اقتصادی امروز هم ادامه ی مطالب هفته ی پیش رو در پی میگیریم. برای درک بیشتر مطالب به مقاله های قبل رجوع شود.

بیشتر بدانید:

آشنایی با مفاهیم پایه و اولیه ی اقتصادی

شاخص کلان اقتصادی ( تولید ناخالص ملی)

شاخص کلان اقتصادی (تولید ناخالص داخلی)

بررسی ساختار بازار عرضه و تقاضا

تعریف سیاست های پولی و مالی در اقتصاد

چهار چوب سیاست های مالی (انقباضی)

تعریف سیاست های پولی در ایران

تعریف تورم ، نرخ تورم ، معرفی انواع تورم

عناوین مورد بررسی:

• تعریف نرخ ارز
• عرضه ارز توسط چه گروههای صورت میگیرد؟
• نرخ ارز تعادلی
• تغییر در نرخ ارز
• دخالت در باراز ارز

تعریف نرخ ارز :

نرخ ارز عددی است که ارزش پول کشوری را برحسب ارز یا پول کشورخارجی درزمان معین نشان می دهد.

به گزارش اقتصادنیوز، دربیان نرخ ارز ، معمولا” دوروش وجوددارد: یکی ازروشها این است که پول ملی به عنوان پول پایه وارز به عنوان پول متغیر معرفی ومحاسبه شود .

که این روش دربازار های ارزی انگلیس واسترالیا مورد استفاده است .

و در روش دیگر ، ارز یا پول خارجی به عنوان پایه وپول ملی به عنوان متغیر معرفی ومحاسبه می شود. به علت تسلط دلار به عنوان ارز قوی، دراغلب بازار ها ی ارزی دنیا به غیر از انگلیس واسترالیا ، از روش پایه دلار استفاده می شود.

عرضه ارز توسط چه گروههای صورت میگیرد:

1- صادر کنندگان کالا ها و خدمات

اگر صادر کننده ای کالایی را صادر نماید، در مقابل آن دلار یا ارزهای دیگر در یافت می کنند، سپس آن را به بازار ارز در داخل کشور عرضه می نماید.

تا در مقابل آن ریال در یافت نمایند . هرچه صادرات کالاها و خدمات بیشتر باشد ، عرضه ارز بیشتر می شود.

هنگای که یک توریست واد کشور می شود، برای اقامت در هتل و رفتن به موزه و…. دلارهای خودرا تبدیل به ریال میکند.

بنابراین دلار عرضه می شود.

2- سرمایه گذاری خارجی در داخل کشور

اگر خارجیان بخواهند در داخل کشور سرمایه گذاری نمایند. مثلا کارخانه احداث نمایند.

در بانک سپرده گذاری نمایند و یا سهام شرکت های ایرانی را خریداری نمایند، ارز به کشور وارد می کنند.

تا به ریال تبدیل نمایند و اقدام به سرمایه گذاری نمایند. هر چه سرمایه گذاری خارجی در کشور بیشتر باشد. عرضه ارز در کشور بیشتر می باشد.

3- سایر موارد

کمکهای خارجیان ، سفته بازی ، مواردی از قبیل نیز می تواند باعث عرضه ارز گردد.

معمولا عرضه ارز با نرخ ارز رابطه مستقیم دارد. مثلا اگر نرخ ارز افزایش یابد. صادرات کالاها و خدمات افزایش می یابد.

اگر دلار 900 تومان به 1000 تومان افزایش یابد ، صادرات کالاها و خدمات بالا می رود.

فرض کنید یک کیلو سیب صادر می کنیم که قیمت آن در خارج از کشور 3  دلار است .

اگر داتر 900 تومان باشد ، صادر کننده 2،700=900*3 تومان دریافت می کند و کند ولی اگر دلار 1000تومان باشد . صادر کننده 3000=1000*3 تومان دریافت می نماید.

بنابراین افزایش نرخ ارز به افزایش صادرات منجر می گردد. در نمودار روبرو e نرخ ارز (مثلا دلار) و $ مقدار ارز (دلار) می باشد. و S$ نمودار عرضه ارز را نشان می دهد.

هر عاملی بجز نرخ ارز اگر باعث افزایش صادرات شود، به انتقال منحنی عرضه ارز به سمت راست

منجر می گردد.

مثلا اگر قیمت کالاها در داخل کشور کاهش یابد یا کیفیت کالاهای صادراتی بهبود یابد و یا هزینه های تولید در داخل کشور کاهش یابد، منحنی عرضه ارز به سمت راست منجر می گردد.

مثلا اگر قیمت کالاها در داخل کشور کاهش یابد یا کیفیت کالاهای صادراتی بهبود یابد و یا هزینه های تولید در داخل کشور کاهش یابد، منحنی عرضه ارز به سمت راست انتقال می یابد،

یعنی به ازای هر نرخ ارزی ، مقدار ارز ، افزایش می یابد.

 

نرخ ارز تعادلی:

نرخ ارز تعادلی از برابری عرضه و تقاضای ارز بوجود می آید. در نمودار زیر ، E نقطه تعادل و e ̅ نرخ ارز تعادلی می باشد.
زیرا به ازای نرخ ارز e ̅، عرضه و تقاضای ارز برار است

اگر نرخ ارز e_1 باشد، مازاد تقاضای ارز و جود دارد و نرخ ارز شروع به افزایش می نماید تا به e برسد.
و اگر نرخ ارز e_2 باشد، مازاد عرضه ارز در بازار و جود دارد و منجر به کاهش نرخ ارز می شود
با کاهش نرخ ارز ، صادرات کاهش می یابد بنابراین عرضه ارز کاهش می یابد.

و همچنین با کاهش نرخ ارز واردت افزایش می یابد و تقاضای ارز افزایش می یابد.

این فرایند تا جایی ادامه می یابد تا به نقطه E برسیم و نرخ ارز به نرخ ارز تعادلی e ̅ برسد.

تغییر در نرخ ارز :

هر عاملی که باعث جابجایی منحنی عرضه یا تقاضای ارز شود، نرخ ارز تعادلی را نیز تغییر می دهد .

فرض کنید که کیفیت کالاهای ایرانی بهبود یابد، در این صورت ، عرضه ارز به سمت راست و تقاضای ارز به سمت چپ انتقال می یابد ( یعنی صادرات افزایش می یابد و عرضه ارز می رود.

و واردات کاهش می یابد و تقاضای ارز کاهش می یابد) بنابراین ، قیمت ارز کاهش می یابد

یا ارزش ریال بالا می رود افزایش هزینه های تولید در داخل ، عرضه ارز رابه سمت چپ و تقاضای ارز را به سمت راست انتقال می دهد و باعث افزایش نرخ ارز می شود .

افزایش عوارض گمرکی باعث کاهش واردت و تقاضای ارز می شود .

ونرخ ارز را کاهش می دهد.

بنابراین نرخ ارز یا قیمت پول های خارجی در مقابل پول داخلی به وضعیت اقتصادی هر کشور بستگی دارد.

اگر اقتصاد کشوری قوی باشد، کالاهایی با کیفیت خوب و قیمت پایین تولید کند.

تقاضا برای پول آن کشور بالا می رود و قیمت پول آن کشور در کشورهای دیگر افزایش می یابد .

بهبود تکنولوژی در یک کشور و برتری تکنولوژی نسبت به سایر کشور ها ، باعث افزایش تقاضا برای پول آن کشور می گردد و ارزش پول آن کشور در بازار بین الملل بالا می رود.

وقتی ارزش ریال ایران در مقابل پول های خارجی بالا می رود که تقاضا برای ریال در بازار بین الملل افزایش یابد.

یعنی خارجیان ریال بیشتری تقاضا کنند. خارجیان در صورتی ریال بیشتری تقاضا می نمایند.

که بخواهد کالاها و خدمات بیشتری از ایران خریداری نمایند و آنها در صورتی کالاها و خدمات بیشتری از ایران خریداری می نمایند که کالاها و خدمات ایرانی نسبت به کالاها و خدمات سایر

کشورها از برتری برخوردار باشد. پس افزایش ارزش ریال و ثبات آن در مقابل سایر ارزها ، منوط به کارکرد اقتصاد داخلی است.

دخالت در بازار ارز:

نرخ ارز ، قیمت کشورهای دیگر است . که از طریق عرضه و تقاضای ارز تعیین می شود.

همانگونه که قیمت خودکار از طریق عرضه و تقاضای خودکار و در بازار خودکار تعیین ی گردد.

نرخ ارز نیز از طریق عرضه و تقاضای ارز ودر بازار ارز تعیین می شود.

اگر دولت اجازه ندهد که نرخ ارز از حد معینی بالاتر رود. یعنی قیمت سقف در بازار ارز تعیین کند.

باعث مازاد تقاضا در بازار ارز می گردد.و بازار ارز بوجود می آید .

فرض کنید که قیمت تعادلی دلار 900 تومان است.

اگر دولت اجازه ندهد که قیمت دلار از 500 تومان بیشتر شود. باعث افزایش تقاضا و کاهش عرضه ارز می گردد و مازاد تقاضا در بازار ارز بوجود می آید.

در این گونه موارد بازار سیاه ارز به وجود می آید که قیمت در بازار سیاه بیشتر از 900 تومان نیز خواهد شد.

در نمودار روبرو، قیمت تعادلی دلار 900 تومان است. اگر دولت قیمت دلار را 500 تومان اعلام کند

و اجازه ندهد که قیمت از 500 تومان افزایش یابد. تقاضای دلار به 6 میلیارد و عرضه دلار به 2 میلیارد خواهد رسید. بنابراین 4 میلیار دلار مازاد بوجود می آید . به دلیل اینکه عرضه 2 میلیارد دلار است .

در بازار سیاه قیمت دلار به 1400 تومان خواهد رسید .

بنابراین قیمت دستوری یا ادای برای ارز ، باعث بازار سیاه و کمبود عرضه ارز می شود.

اگر بخواهیم نرخ ارز کاهش یابد و بازار سیاه نیز بوجود نیاید،  باید یا عرضه ارز را به سمت راست انتقال دهیم یا تقاضای ارز را به سمت چپ انتقال دهیم .

 

برگرفته از :

کتاب اصول اقتصاد (دکتر محسن نظری)

سایت:www.eghtesadnews.com