تعریف ارزش افزوده و نحوه محاسبه آن

مقدمه:

سلام خدمت همراهان دوستان دوشنبه ها با سری مباحث گفتمان اقتصادی در خدمتتون هستیم. تقریبا تمامی اصطلاحات مهم در زمینه اقتصاد رو براتون توضیح دادیم.

امروز قصد داریم در مورد مبحث ارزش افزوده با هم گفت وگو کنیم .

برا اطلاعات بشتر به مقاله های قبلی رجوع شود:

شاخص کلان اقتصادی (تولید ناخالص داخلی)

شاخص کلان اقتصادی ( تولید ناخالص ملی)

بررسی ساختار بازار عرضه و تقاضا

 تورم ، نرخ تورم ، معرفی انواع تورم

تعریف نرخ ارز و دلایل تقاضای نرخ ارز

تعریف نقدینگی و مدیریت نقدینگی

 

مالیات بر ارزش افزوده چیست؟

ارزش افزوده برابر است با ارزش محصول نهای ارزش کالاها و خدمات واسطه ای بکار رفته در آن.

«مالیات بر ارزش افزوده» (Value-added Tax)  یا به اختصار VAT در هر مرحله از زنجیره تولید (از نقطه شروع تا فروش) و افزوده شدن ارزش، وضع می‌شود.

مقدار مالیات بر ارزش افزوده‌ای که مصرف‌کننده می‌پردازد، بستگی به هزینه محصول دارد. مالیات بر ارزش افزوده از انواع مالیات غیر مستقیم است.

«مالیات غیر مستقیمی» است که مصرف‌کننده (خریدار) آن را به همراه بهای خرید کالا یا خدمات می‌پردازد .

و دریافت‌کننده (فروشنده) موظف است مقدار مالیات دریافتی را به خزانه دولت واریز کند. از آنجا که خود فروشنده نیز ضمن خرید اولیه چنین مالیاتی را پرداخته ولی مصرف‌کننده محسوب نمی‌شود،.

اینست که او حق دارد کل «مالیات‌های ارزش افزوده» پرداختی خود را از کل «مالیات بر ارزش افزوده»‌های دریافتی کسر کرده و مابه تفاوت را به دولت بپردازد.

باید توجه کنید که تولیدکنندگان و ارائه‌دهندگان خدمات صرفاً انتقال‌دهنده بار مالیاتی هستند.

یعنی در زنجیره تولید به ازای هر مرحله تولید، مالیات بر ارزش افزوده اضافه می‌شود و در نهایت خریدار نهایی کالا یا متقاضی نهایی خدمت، مالیات را پرداخت می‌کند.

دولت‌ها مصارف ویژه‌ای را برای این مالیات در نظر گرفته‌اند. این مالیات از مهم‌ترین درآمدهای خزانه استانداریها، شهرداریها و دولت‌های مرکزی محسوب می‌شود .

و معمولاً به حساب خزانه دولت مرکزی وارد و از آنجا طبق قانون و معمولاً بنا بر نسبت جمعیت بین استان‌ها و شهرها پخش می‌شود.

مثالی برای ارزش افزوده:

ارزش افزوده برابر است با ارزش محصول نهای ارزش کالاها و خدمات واسطه ای بکار رفته در آن مثلا فرض کنید .

که یک صندلی تولید می کنیم و به قیمت 5000 تومان بفروش می رسانیم ، پس ارزش محصول تولیدی 5000 تومان است.

برای تولید صندلی کالاها و خدمات واسطه ای مثل چوب ،چسب،میخ ،رنگ،برق،و…استفاده کردهایم که ارزش آنها 3000 تومان است. بنابراین ارزش افزوده تولید صندلی برابر است با:

2000 =5000-3000

2000تومان ارزشی است که عوامل تولید (مثل نیروی کار ،سرمایه ،مدیریت و…) ایجاد نموده اندو ارزش افزوده شامل مزد،سود،بهره و اجاره می باشد.

مزد ارزشی است که نیروی کار ایجاد نموده است،سود ارزشی است که مدیریت ایجاد کرده استو بهره و اجاره ارزشی است که سرمایه ایجاد نموده است.

به عبارتی به عبارت دیگر،نجار 3000 تومان کالاها و خدمات از دیگران گرفته است و با عوامل تولیدی که در اختیار داشته است 2000 تومان ارزشی است که در این مرحله تولید ایجاد شده است.

ارزش کالاها و خدمات واسطه ای بکار رفته در آن -ارزش محصول =ارزش افزوده

ارزش افزوده + ارزش کالا ها و خدمات واسطه ای = ارزش محصول

اجاره + بهره+ سود+ مزد و حقوق = ارزش افزوده

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در ایران به روش «صورتحسابی» یا به‌اصطلاح تخصصی آن روش «تفریقی غیرمستقیم» است.

در این روش خریدار هنگام خرید محصول علاوه بر بهای کالا، باید مالیات ارزش افزوده آن که شامل ضریب نرخ مالیات بر ارزش افزوده در بهای کالا است را به فروشنده پرداخت کند.

فروشنده نیز موظف به دریافت این مبلغ بوده تا در پایان هر دوره مالیاتی آن را به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند.

طبیعی است فروشنده واسطه، خود یک بار این کالا را خریداری کرده و در آن زمان مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کرده است.

میزان مالیات بر ارزش افزوده پرداختی توسط فروشنده واسطه به سازمان امور مالیاتی، در واقع مابه‌التفاوت مالیات بر ارزش افزوده دریافتی و پرداختی او می شود.

نرخ مالیات بر ارزش افزوده

کشورها در سراسر جهان از نرخ‌های متفاوتی برای اخذ مالیات بر ارزش افزوده استفاده می‌کنند. تا با شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آن‌ها هماهنگی داشته باشد.

در زمان نگارش این مطلب نرخ مالیات بر ارزش افزوده عمومی در ایران برابر ۹ درصد است. از این ۹ درصد، ۳ درصد عوارض ارزش افزوده و ۶ درصد مالیات بر ارزش افزوده است.

البته بسیاری از موارد مصرفی که تهیه می‌کنیم با احتساب ارزش افزوده است. عموماً، نرخ مالیات بر ارزش افزوده اعمال شده بر کالاهای دخانی مانند سیگار و تنباکو و کالاهای سوختی بسیار بیشتر از سایر کالاهاست.

بیشتر کشورها مالیاتی بر کالاهای اساسی مانند مواد خوراکی و دارو (مانند آنتی‌بیوتیک) وضع نمی‌کنند تا قیمت آن‌ها بیش از اندازه افزایش نیابد.

همچنین به علت دشواری محاسبه ارزش افزوده در خدماتی مانند بانکداری، حسابداری و بیمه، اغلب مالیات بر ارزش افزوده کسر نمی‌شود.

عموماً نرخ مالیات بر ارزش افزوده برای کالاها و خدمات صادراتی صفر است. زیرا مالیات در مقصد محصول بر آن وضع می‌شود.

در نتیجه، بسیاری از تولیدکنندگان، مالیاتی بر قیمت نهایی کالای صادرشده وضع نمی‌کنند.

یعنی حتی اگر تولیدکننده در تهیه محصول صادراتی از کالاهای دیگری استفاده کرده. و بابت آن‌ها مالیات بر ارزش افزوده پرداخته است.

این مبلغ به او بازگردانده می‌شود. برای جبران، مالیات بر کالاهای وارداتی وضع می‌شود.

کشورهای بدون مالیات بر ارزش افزوده

مبدأ اصلی روش مالیات‌گیری به صورت مالیات بر ارزش افزوده، کشورهای توسعه‌یافتهٔ اروپا می‌باشد،   بیش از ۱۶۰ کشور در سراسر دنیا از سیستم مالیاتی ارزش افزوده استفاده می‌کنند.

این مورد بیش تر از همه جا در اتحادیه اروپا رواج دارد.اما برخی کشورها با نگرشی متفاوت به اقتصاد، از این روش از مالیات‌گیری بهره نمی‌برند.

از جملهٔ کشورهایی که در آن‌ها مالیات‌گیری از نوعِ مالیات بر ارزش افزوده استفاده نمی‌شود می‌توان کشورهایی همچون ایالات متحده آمریکا را نام برد.

برگرفته از:

fa.wikipedia.org

persiantax.com

blog.faradars.org